ÁO TRẮNG MÁ HỒNG
Thướt tha áo trắng nói cười
Để ta thương nhớ một thời áo nâu
Tóc hoe hoe cháy trên đầu
Ta cùng bạn gái cưỡi trâu học bài
Áo trắng là áo trắng trong
Buồn phơ phất buổi ban mai đến trường
Long lanh ngọn cỏ ngọn sương
Song song chân đất con đường xa xa
Áo trắng là áo trắng à
Một hôm ta thấy bạn ta ngượng ngùng
Vờ che ngực áo hơi phồng
Ta run rẩy ngó má hồng hây hây
Áo trắng là áo trắng này
Phấp pha phấp phỏng cái ngày ta mong
Bỗng dưng bạn ấy lấy chồng
Bỏ ta lại giữa mùa đông xám trời
Áo trắng là áo trắng ơi
Cho ta xin lại dáng người ta mơ
Cho ta tí tẹo ngẩn ngơ
Ước chi người ấy bây giờ là đây
Áo trắng là áo trắng bay
Thấp tha thấp thoáng cái ngày mong manh
“ Rừng xanh ai nhuộm mà xanh
Má hồng ai nhuộm mà quanh năm hồng…”
NGUYỄN DUY
Mới hôm qua, em còn là một học trò trường làng cùng ta đi học, xúng xính trong bộ áo quần nhà quê. Mỗi khi mặt trời mới ló dạng, cây cỏ còn ngậm hơi sương thì đã có tiếng í ới ngoài ngõ vọng vào nhắc nhau đến trường, chiều về cùng cắt cỏ chăn trâu trên cánh đồng xanh, khi trâu no, cỏ đầy thì cũng là lúc cùng nhau học bài. Thế mà sớm nay em lại “ Thướt tha áo trắng nói cười. Để ta thương nhớ một thời áo nâu”. Mới vào đầu bài thơ ta có thể liên tưởng đây là buổi tựu trường đầu tiên của cô bé mới từ giã trường làng để bước vào ngôi trường trung học.
Bài thơ thật hấp dẫn trước hết vì nó mang âm điệu của một bài hát ru. Nhà thơ định ru ai? Ru mình hay là ru cô bạn gái? Nhưng cớ sao lời ru lại đượm buồn, nhất là khi thấy cô bạn mình trong tà áo trắng đến trường:
Áo trắng là áo trắng ai.
Buồn phơ phất buổi ban mai đến trường
Long lanh ngọn cỏ giọt sương
Song song chân đất con đường xa xa
Và lòng chạnh nhớ đến ngày xưa
Tóc hoe hoe cháy trên đầu
Ta cùng bạn gái cưỡi trâu học bài
Đây là linh cảm tiên đoán của anh học trò làng quê, khi thấy cô bạn gái của mình từ giã trường làng, hội nhập vào trường huyện, kéo theo đó là anh hết “ độc quyền” về cái tình bạn với cô. Trong lúc anh đang hoài thai ấp ủ chờ mong một ngày…Rồi cái ngày đó nó đã đến, làm cho cô bé ngượng ngùng, e thẹn còn anh thì run rẩy, bối rối . Anh run trước một đoá hoa hàm tiếu, anh bối rối trước một vẽ đẹp tinh khôi, trong trắng mang hương đồng gió nội của làng quê của mình.
Một hôm ta thấy bạn ta ngượng ngùng
Vờ che ngực áo hơi phồng
Ta run rẩy ngó má hồng hây hây
Thật là vô cùng thú vị khi tác giả đã gieo xuống lời ru của mình “ phấp pha phấp phổng cái ngày ta mong” bốn chữ “ phấp pha phấp phổng” nó nói lên được tâm trạng tình cảm của tác giả bấy lâu nay đồng thời nó diễn đạt thật đúng và thật khéo cái nhịp thở của người con gái thể hiện qua “đôi trái đào tiên”. Cái cảm giác ấy cũng làm cho cô tưởng rằng làn áo trắng tinh khôi, mỏng manh không thể che dấu nỗi nhịp đập của con tin mình.
Trong lúc anh còn ngất ngây, run rẩy với má hồng hây hây và đang phấp pha phấp phổng với cái ngày mong đợi, thì đánh đùng một cái anh thét lên:
Bỗng dưng bạn ấy lấy chồng
Bỏ ta lại giữa mùa đông xám trời
Đến đây thì cái linh cảm ngày xưa của anh học trò làng quê đã trở thành sự thật, giờ đây sự buồn của anh nó không nhè nhẹ, man mác và đầy dễ yêu của buổi ban mai áo trắng đến trường mà nó đã trở thành vết thương lòng. Bây giờ đây “ áo trắng” đâu còn còn nữa để mà “ áo trắng ơi”, “áo trắng à!” .
Đến đây tác giả cất lên lời ru nghèn nghẹn, nhưng lần này đích thực là anh ru cho trái tim yêu của mình:
Áo trắng là áo trắng ơi
Cho ta xin lại dáng người ta mơ
Cho ta tí tẹo ngẩn ngơ
Ứớc chi ngày ấy bây giờ là đây./.
