Tháng Mười lạ lắm, lắm lúc ta cứ phải trầm mặc một chút, nhớ nhớ thương thương một chút về điều gì đó cứ tưởng chừng như đã trôi thật xa. Nhưng thực lòng không phải thế đâu. Chính tháng Mười đã thực sự đánh thức ta nhớ về nhiều miền kí ức xưa. Nhớ mẹ, thương cha, nhớ quê nhà. Những ngày tháng Mười thuở ấy sao mà bình yên đến lạ.

Tháng Mười về bất chợt nhớ tiếng cười giòn tan của đám bạn chăn trâu ngoài đồng. Rồi cùng chơi trò rồng rắn lên mây, kéo co. Chao ôi, sao mà vui thế nhỉ. Trải lòng lại tự hỏi mùi của tháng Mười là gì nhỉ? Phải chăng đó là mùi đốt đồng ngai ngái. Thế vị của tháng Mười là gì? Là vị ngọt bùi của những củ sắn, củ khoai nướng. Ăn không đủ vẫn cứ thèm thuồng mà cả đám cứ vui như tết. Chơi không đã chỉ mong ngày dài thêm. Chỉ có vậy thôi mà những đứa trẻ lớn lên ở miền quê đều mang theo nỗi nhớ ấy cả cuộc đời. Để rồi có những lúc bất chợt mỉm cười nhưng khóe mắt lại cay bởi vị nhớ hòa lẫn vị thương nhiều tới nỗi khó diễn đạt thành lời.

Bỗng thấy lòng nhớ thương mẹ nhiều hơn khi ngày Phụ nữ Việt Nam 20/10 gần tới. Mẹ vẫn vậy tần tảo sớm hôm lo cho đàn con bé bỏng. Tháng Mười mẹ đem hết áo khoác, chăn mền ra phơi lại để chuẩn bị cho một mùa Đông giá lạnh sắp về. Đứng phơi áo mẹ mỉm cười trong nắng và nói vọng vào nhà “bé Hai nhà mình nhanh lớn thật, áo khoác này chật rồi. Để lại cho em đi. Bán lúa mới mẹ sẽ mua cho cái khác”. Mẹ lúc nào cũng vậy. Cho tới tận bây giờ vẫn chưa có được giây phút thảnh thơi. Ở mẹ lúc nào cũng có cái mưa nắng của cuộc đời, cái sương gió của thời gian. Có vậy thôi, mà bây giờ nghĩ lại lòng bâng khuâng nhớ mẹ nhiều hơn. Tháng mười. Mẹ sinh tôi vào một ngày đẹp trời trong tháng. Tôi nhớ về mẹ với tất cả yêu thương và kính trọng. Mẹ là bến đỗ bình yên. Mẹ là quê hương cho ta khao khát tìm về, cho ta gửi gắm những ký ức của tuổi thơ với những cánh diều no gió, với đồng lúa vàng thẳng cánh cò bay. Với bạt ngàn hoa cải, vàng rực một góc trời khi mùa đông tới và tôi bỗng nhớ cái màu vàng ấy đến nao lòng. 

Tháng Mười, vườn cây của bà ngoại sai quả. Nào là chuối, là bưởi, là ổi, là thị thơm ngon nức mũi. Đứng giữa vườn của bà lại khe khẽ nhớ về những câu thơ ngày nhỏ bà dạy lũ cháu tập đọc: “Nếu nhắm mắt trong vườn lộng gió/Sẽ được nghe nhiều tiếng chim hay/Tiếng lích chích chim sâu trong lá/Con chìa vôi vừa hót vừa bay...”.

Ở phố thị bon chen với những toan tính cơm áo gạo tiền. Những ngày tháng Mười này đôi lúc lại thèm cuộc sống bình dị ở thôn quê. Nơi chan chứa tình làng nghĩa xóm. Lắm lúc nghĩ về ngày xưa ấy tuy vất vả mà vui. Giờ được ăn nhiều món ngon mỗi ngày nhưng nhiều khi lại thèm món ăn mẹ nấu như rau muống, ngọn khoai lang luộc chấm mắm cái, quả cà muối mặn mà lại ngon. Thèm lắm vị quê khi mình còn bé. Làm cho nhiều người đi xa quê vẫn nhớ, vẫn muốn quay về.

Tháng mười. Những con đường sẽ dài hơn khi những buổi chiều không nắng tôi lang thang trên đường quê, nghe trong gió tiếng lá trở mình khe khẽ trước khi lìa cành, nghe tiếng cười trong trẻo của những cô cậu học sinh cấp ba nói chuyện với nhau về ước mơ mai này. Và tôi nghe rõ tiếng bước chân khẽ khàng của tháng mười đang gọi mùa thu cho vàng ươm sắc nắng, cho trái thị của bà thơm lựng trong tiết trung thu vừa qua. Với ấm trà đượm hương của ba đã đánh thức tôi trong cơn mê ngủ. Cho hương cốm ngọt dịu lẻn cả vào trong giấc mơ với đôi tay mẹ giã nhịp nhàng. 

Tháng mười ngày ngắn, đêm lại dài ra. Nhớ hồi còn ở quê nhà, tôi không sao quên được, những đêm mất ngủ bởi lũ cua đồng béo núc ních bò rào rạo trong cái giỏ tre ba đan rất khéo, bụng bầu cổ thắt vừa mới bắt về khi chiều. Những con muồm muỗm béo vàng ươm, khi rang lên thơm lừng cực ngon, ăn hoài mà cảm giác vẫn cứ thích thú, thèm thòm.

Tháng Mười, nghe tin báo bão về, mưa thối đất thối cát. Gọi về cho ba mẹ mà cứ nghẹn lòng khi nghe mẹ rưng rưng trong từng lời nói không giấu được nỗi lòng lo lắng. Là những nỗi âu lo trằn trọc không ngủ được. Ba mẹ oằn lưng chống bão. Nhiều lúc trách ông trời sao nỡ bất công với những người dân quê cần cù, vất vả “một nắng hai sương”? Đâu còn nhà còn cửa nữa đâu. Tất cả chìm trong biển nước. Thương lắm tháng Mười, thương lắm miền Trung ơi. Thương không kể hết những khó khăn chông chênh xuôi ngược. Nghĩ vậy thôi mà gối ướt đẫm nước mắt lúc nào không hay.

Tháng Mười ơi, những niềm nhớ niềm thương chưa bao giờ vơi cạn. Sẽ mãi là những ngày Tháng Mười tươi đẹp đáng trân quý. Những ký ức ấy sẽ luôn theo ta đi cùng năm tháng để rồi có những lúc mệt mỏi vụn vỡ của đời thường ta sẽ nhớ về để là chính mình, là tìm thấy được cảm giác bình yên./.