Nhiệt độ tăng cao khiến cho các thực phẩm dễ bị ôi thiu nhanh hơn, nếu chế biến và bảo quản không đảm bảo an toàn, làm tăng nguy cơ ngộ độc.

Thời gian gần đây xảy ra nhiều vụ ngộ độc thực phẩm do chế biến, bảo quản chưa đảm bảo vệ sinh an toàn. Bên cạnh đó, nguyên nhân ngộ độc còn do nhiễm vi sinh vật (vi khuẩn, virus...) hoặc độc tố một số loại nấm, cóc, cá nóc; thực phẩm bị nhiễm hóa chất...

Bởi nhiệt độ cao là điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn, nấm mốc và nhiều tác nhân gây hại khác sinh sôi và phát triển nhanh chóng. Các trường hợp tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa, ngộ độc thực phẩm thường do vi khuẩn Salmonella, Botulinum, E. Coli, Campylobacter, Listeria... gây ra.

Trời nắng nóng còn làm cho thức ăn nhanh hỏng, dễ bị ôi thiu nếu không được bảo quản đúng cách. Ở khoảng 32-43 độ C, vi khuẩn phát triển nhanh nhất, có thể nhân đôi chỉ sau 20 phút.

Đặc biệt, nguy cơ bị ôi thiu hoặc vi khuẩn gây bệnh xâm nhập rất cao ở các loại thực phẩm có nguồn gốc động vật, có nhiều dầu, đạm như thịt, cá, hải sản, sữa... Ngộ độc cũng thường xảy ra khi ăn thực phẩm chưa được nấu chín hoặc còn tái như rau quả sống, sushi, nem chua... Vì vậy mọi người lưu ý khi dùng thực phẩm bảo quản trong hộp, chai, lọ đóng kín như dưa cải muối chua; thịt, cá đóng hộp... vì có nguy cơ xảy ra ngộ độc do vi khuẩn kỵ khí Clostridium botulinum. Không nên ăn tiết canh heo, gà, vịt... vì chứa rất nhiều vi khuẩn, ký sinh trùng như liên cầu lợn, giun sán. Những món ăn này không có tác dụng bổ máu, giải nhiệt trong mùa nóng như nhiều người lầm tưởng.

Bên cạnh đó, nhiệt độ tăng cao cũng khiến cho hệ miễn dịch của cơ thể dễ bị suy giảm, nhất là ở trẻ nhỏ, người lớn tuổi. Khi tiếp xúc với các độc tố của vi khuẩn trong thực phẩm, cơ thể sẽ giảm khả năng chống cự hơn.

Để phòng tránh ngộ độc, người tiêu dùng nên chọn mua thực phẩm còn tươi mới, có nhãn mác, được kiểm tra chất lượng. Khâu chế biến, bảo quản thực phẩm cần đảm bảo vệ sinh. Nấu chín thức ăn, nước uống là cách để các vi khuẩn, virus bị tiêu diệt.

Thức ăn được nấu chín có thể để ở nhiệt độ phòng và nên ăn trong thời gian 2 giờ. Tuy nhiên, trong thời tiết nóng bức thì thời gian để thức ăn ngoài môi trường không nên kéo dài như trên, mà nên dùng ngay. Nếu chưa sử dụng, cần bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh dưới 5 độ C. 

Khi nhiệt độ tăng cao, các loại rau củ quả, thịt cá dễ hư hỏng nên tránh để trong môi trường phòng quá lâu (khoảng một ngày) vì chúng mau héo úa, biến chất. Sau khi mua rau củ quả về, gia đình nên rửa sạch, cho vào ngăn mát của tủ lạnh, dùng trong khoảng 3 ngày đến một tuần. Tuy nhiên, cũng tùy từng rau củ quả, không phải loại nào cũng cần bảo quản trong tủ lạnh. Các loại thịt, cá, khi mua về, tốt nhất nên rửa sạch ngay và cho vào ngăn đông lạnh hoặc đông mềm, không để ở nhiệt độ phòng. Thời gian dùng tối đa là 3-5 ngày. Những ngày nắng nóng, việc rã đông thực phẩm ở nhiệt độ phòng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm khuẩn. Cách tốt nhất là rã đông trong ngăn mát tủ lạnh.

Mọi người cần rửa tay sạch sẽ bằng xà phòng, dung dịch sát khuẩn trước khi chế biến, trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh... Các thức ăn thừa không nên hâm đi hâm lại nhiều lần. Khi ra ngoài dùng bữa, gia đình nên chọn các quán đảm bảo vệ sinh, hạn chế các nơi vỉa hè, lòng đường, có nhiều xe cộ qua lại... Tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể bằng cách ăn uống lành mạnh; tập thể dục đều đặn, ngủ đủ giấc; không hút thuốc lá, hạn chế uống rượu bia...

Triệu chứng điển hình của ngộ độc thực phẩm

Đa số bệnh nhân bị tiêu chảy do ngộ độc thực phẩm đều có một trong những triệu chứng sau:

- Người bệnh đột nhiên buồn nôn, khó chịu.

- Người bệnh đi ngoài phân lỏng và đau bụng.

Tuy nhiên nhiều trường hợp ngộ độc nhẹ nên biểu hiện tiêu chảy cấp cũng không rõ rệt.

- Đặc điểm nổi bật cần lưu ý nếu bị tiêu chảy do ngộ độc thức ăn: Đi ngoài phân lỏng nhiều lần trong ngày, khoảng trên 4 lần/ ngày. Tuy nhiên đi ngoài không xối xả như những người mắc tả. Người bị tiêu chảy do ngộ độc sẽ đau quặn bụng từng cơn. Ở một số trường hợp có thể có sốt nhẹ. Cơ thể mệt mỏi vì mất nước.

Các triệu chứng rầm rộ trên có thể bắt đầu trong vài phút, vài giờ, thậm chí 1 ngày sau khi ăn các thực phẩm bị ô nhiễm.

‎          - Đặc biệt, nhiều trường hợp nặng sẽ bị mất nước và rối loạn điện giải như: Bệnh nhân khát nước, cảm giác miệng khô, bệnh nhân tiểu ít hoặc không có và kèm theo triệu chứng đau dầu, chóng mặt và mệt mỏi rũ rượi.

Khi nghi ngờ bị ngộ độc thực phẩm cần phải ngừng ngay không ăn món đó nữa. Nhanh chóng làm cho chất độc lẫn trong thức ăn đào thải ra ngoài, có thể dùng ngón tay ngoáy vào vòm họng ở gốc lưỡi, kích thích để nôn ra thức ăn. Sau đó cần đưa ngay người bệnh đến cơ sở y tế để được thăm khám. Việc thăm khám để xác định nguyên nhân gây ngộ độc rất quan trọng để kịp thời được cấp cứu, khẩn trương điều trị để tránh trường hợp đáng tiếc xảy ra.