Ngày 11/9/1972, Chủ tịch Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà Công bố Pháp lệnh số 147/LCT về Bảo vệ rừng do Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thông qua ngày 06/9/1972. Pháp lệnh là một văn kiện quan trọng của Nhà nước ta, là cơ sở pháp lý cho việc giữ gìn và phát triển tài nguyên rừng trong giai đoạn lịch sử của đất nước. Căn cứ Điều 16, 17 Pháp lệnh, ngày 21/5/1973 Hội đồng Chính phủ đã ban hành Nghị định số 101-CP quy định về hệ thống tổ chức, nhiệm vụ, quyền hạn của lực lượng Kiểm lâm nhân dân với 3 chức năng: Thừa hành pháp luật; tuyên truyền, vận động quần chúng. Đây là một văn bản đầu tiên khẳng định nhiệm vụ pháp lý của Kiểm lâm Việt Nam trong sự nghiệp quản lý bảo vệ rừng. Theo đó lực lượng Kiểm lâm được tổ chức thành hệ thống trong ngành Lâm nghiệp từ Trung ương đến cấp huyện đặt dưới sự chỉ đạo thống nhất của Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp và cũng từ đó ngày 21/5 được lấy làm ngày kỷ niệm thành lập lực lượng Kiểm lâm Việt Nam.
Thực hiện Quyết định số 132-CP ngày 31/7/1976 của Chính phủ về việc tổ chức lực lượng Kiểm lâm nhân dân ở miền Nam, Bộ Lâm nghiệp đã ban hành Quyết định số 227/QĐ-LN ngày 06/9/1976 thành lập Chi cục Kiểm lâm nhân dân Quảng Nam - Đà Nẵng trực thuộc UBND tỉnh và các Hạt Kiểm lâm trực thuộc Chi cục Kiểm lâm. Năm 1979 Hội đồng Chính phủ ban hành Nghị định số 368-CP theo đó Chi cục Kiểm lâm trực thuộc Ty Lâm nghiệp và thực hiện thêm nhiệm vụ quản lý bảo vệ rừng và từ ngày 18/5/1994 Chi cục Kiểm lâm lại trực thuộc UBND tỉnh theo Nghị định số 39/CP của Chính phủ.
Tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội Khoá IX tỉnh Quảng Nam - Đà Nẵng được chia tách thành 2 đơn vị hành chính trực thuộc Trung ương là thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam; theo đó Chi cục Kiểm lâm Quảng Nam - Đà Nẵng cũng được chia tách thành 2 đơn vị và Chi cục Kiểm lâm Quảng Nam được thành lập theo Quyết định số 13/QĐ-UB ngày 02/01/1997 của UBND tỉnh Quảng Nam.
Ngày 16/10/2006, Chính phủ ban hành Nghị định số 119/NĐ-CP quy định về tổ chức và hoạt động của Kiểm lâm. Ngày 27/3/2007 Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Nội vụ ban hành Thông tư số 22/2007/TTLT-BNN-BNV về hướng dẫn nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức Kiểm lâm ở địa phương. Ngày 24/4/2007 UBND tỉnh Quảng Nam ban hành Quyết định số 1287/QĐ-UBND về việc chuyển giao Chi cục Kiểm lâm từ trực thuộc UBND tỉnh sang Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.
Sau hơn 12 năm thực hiện Nghị định số 119/NĐ-CP ngày 16/10/2016 của Chính Phủ; qua tổng kết Chính phủ xét thấy nhiệm vụ quản lý bảo vệ rừng cần phải được quản lý chặt chẻ hơn và xã hội hoá nghề rừng; cần có sự phối hợp đồng bộ giữa chủ rừng với địa phương để công tác bảo vệ rừng đi vào nề nếp. Đến ngày 01/01/2019 Chính phủ ban hành Nghị định số 01/2019/NĐ-CP về Kiểm lâm và lực lượng chuyên trách bảo vệ rừng. Theo Nghị định này Kiểm lâm vẫn là lực lượng chuyên trách của Nhà nước có chức năng bảo vệ rừng; đồng thời bổ sung thêm một số nhiệm vụ để thực hiện phù hợp với tình hình mới của đất nước.
Tại huyện Núi Thành, những năm đầu của thập niên 1980, các Hạt Kiểm lâm thị xã Tam Kỳ, Núi Thành, Tiên Phước được thành lập. Ban đầu mỗi Hạt chỉ có khoảng 10 cán bộ Kiểm lâm nhưng phải quản lý trên 30.000 ha rừng và điều kiện gặp rất nhiều khó khăn nhất là cơ sở vật chất, nhà làm việc của Hạt cũng như Trạm Kiểm lâm chưa có, thuê nhà dân để làm việc; phương tiện đi lại chủ yếu bằng xe đạp hoặc đi bộ, đời sống cán bộ Kiểm lâm trong giai đoạn này rất khó khăn, lương không đủ trang trãi cuộc sống (hưởng chế độ bao cấp) nhưng bằng quyết tâm, nghị lực của mình với sự yêu nghề nên hầu hết cán bộ Kiểm lâm vượt qua mọi khó khăn, thường xuyên ở cơ sở bám dân, bám rừng để tuyên truyền công tác bảo vệ rừng nhằm hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Ngày 08/11/2016, UBND tỉnh Quảng Nam ban hành Quyết định số 3959/QĐ-UBND về việc thành lập Hạt Kiểm lâm Nam Quảng Nam trên cơ sở hợp nhất các Hạt Kiểm lâm Núi Thành, Phú Ninh, Tiên Phước và thành phố Tam Kỳ và chính thức hoạt động từ năm 2017 cho cuối năm 2019.
Sau gần 03 năm thực hiện mô hình liên 04 Huyện thành một Hạt Kiểm lâm, xét thấy hiệu quả công tác bảo vệ rừng mang lại không như mong muốn, đến ngày 07/10/2019 UBND tỉnh lại Ban hành quyết định số 3188/QĐ-UBND về tổ chức lại Hạt Kiểm lâm Nam Quảng Nam trực thuộc Chi cục Kiểm lâm Quảng Nam. Theo quyết định này Hạt Kiểm lâm Nam Quảng Nam chỉ quản lý địa bàn hai Huyện Núi Thành, Phú Ninh và thành phố Tam Kỳ (thành lập lại Hạt Kiểm lâm Tiên Phước) và chuyển trụ sở Hạt Kiểm lâm Nam Quảng Nam về đóng tại huyện Núi Thành cho đến nay.
Trong giai đoạn hoạt động của mình các Hạt Kiểm lâm Núi Thành, Phú Ninh, Tiên Phước và thành phố Tam Kỳ cũng như giai đoạn hợp nhất thành Hạt Kiểm lâm Nam Quảng Nam như hiện nay đã tham mưu cho Chủ tịch UBND các Huyện xử lý hàng trăm vụ phá rừng, lấn chiếm đất rừng trái phép, vận chuyển, mua bán động vật rừng trái pháp luật trong đó có rất nhiều vụ xử lý Hình sự; đồng thời ngăn chặn kịp thời các vụ khai thác, vận chuyển cũng như phá rừng trái phép xảy ra; phát hiện và kịp thời dập tắt các vụ cháy rừng không để xảy ra cháy lớn làm mất tài nguyên rừng…..
Ngoài ra từ năm 2009 đến năm 2022 Hạt Kiểm lâm Núi Thành làm thường trực cho Ban quản lý dự án trồng rừng huyện Núi Thành đã chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện trồng mới 549,23ha rừng phòng hộ trên đất cát ven biển tại xã Tam Hoà và xã Tam Tiến và vùng đồi tại xã Tam Hiệp. Hầu hết diện tích rừng phòng hộ này đạt chất lượng tốt mang lại hiệu quả cao không những phòng hộ chắn cát bay, phủ xanh đất trống mà là yếu tố môi trường cho Khu kinh tế mở Chu lai. Bên cạnh đó triển khai cho các hộ dân vùng đồi trồng 1.152,3ha rừng sản xuất đã mang lại hiệu quả tốt cho các hộ gia đình tham gia dự án.
Nhìn lại chặng đường 50 năm hình thành và phát triển của Kiểm lâm Việt Nam nói chung và hơn 40 năm hình thành và phát triển của Kiểm lâm Nam Quảng Nam nói riêng mặc dù đã có nhiều thay đổi, đầy khó khăn, thách thức. Tuy nhiên, ở vị trí nào Kiểm lâm Nam Quảng Nam cũng làm tốt vai trò tham mưu của mình, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao nhất là công tác phòng cháy chữa cháy rừng và chống chặt phá rừng để giữ màu xanh cho quê hương, cho đất nước. Với thành tích đó từ ngày thành lập đến nay nhiều tập thể và nhiều cán bộ, công chức của Hạt Kiểm lâm Nam Quảng Nam được cấp trên khen thưởng, tặng kỷ niệm chương.
Trước thực tế tài nguyên rừng vẫn còn bị lạm dụng, nạn phá rừng, lấn, chiếm đất rừng, cháy rừng, khai thác, buôn bán trái phép lâm sản vẫn còn xảy ra đòi hỏi lực lượng Kiểm lâm phải thực sự đổi mới từ tổ chức đến tư duy và phương pháp hoạt động, làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền vận động nhân dân về công tác quản lý bảo vệ rừng, không ngừng rèn luyện phẩm chất đạo đức, năng lực để lực lượng Kiểm lâm hoàn thành tốt được những nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân đã tin cậy giao cho, mãi mãi xứng đáng là người chiến sĩ tiên phong trong sự nghiệp quản lý bảo vệ rừng thực hiện tốt lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Rừng là vàng, nếu mình biết bảo vệ, xây dựng thì rừng rất quý”.
